Bí ẩn về cái chết và lăng mộ vua Đinh Tiên Hoàng

Nội dung chính
    Vua Đinh Tiên Hoàng (tên húy là Đinh Bộ Lĩnh, 924 – 979) là người có công dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất giang sơn và là vị hoàng đế sáng lập ra triều đại nhà Đinh, lấy quốc hiệu là Đại Cồ Việt. Hiện nay, lăng mộ ông nằm trên đỉnh núi Mã Yên trong quần thể di tích Cố đô Hoa Lư Ninh Bình. Tuy nhiên, liệu đây có thực sự là lăng mộ của vị vua này hay không đến nay vẫn là một bí ẩn lớn chưa có lời giải đáp.

    bi-an-lang-mo-vua-dinh-tien-hoang

    1. Cái chết của vua Đinh Tiên Hoàng


    Theo Đại Việt sử ký toàn thư, sau khi dẹp loạn 12 sứ quân và lên ngôi Hoàng đế, Đinh Tiên Hoàng ở ngôi 12 năm (từ đầu năm 968 đến cuối năm 979), đến tháng 10 năm Kỷ Mão (979), Vua bị kẻ bề tôi phản nghịch là Đỗ Thích giết, thọ 55 tuổi, con trai ông là Đinh Liễn cũng bị hại cùng vua cha. 
    Theo chính sử, Đỗ Thích giết vua là để cướp ngôi, sách “Đại Việt sử ký toàn thư” có viết: “Trước đó Đỗ Thích làm chức lại ở Đồng Quan, đêm nằm trên cầu, bỗng thấy sao sa rơi vào miệng, Thích cho là điềm tốt, bèn nảy ra ý định giết vua. Đến đây, nhân lúc vua ăn yến ban đêm, say rượu nằm trong sân, Thích bèn giết chết”.
    Vụ án cung đình triều Đinh về sau còn có rất nhiều giả thuyết khác nhau. Có ý kiến cho rằng Đỗ Thích chỉ là tay sai của một thế lực nào đó bởi ông ta chỉ là một viên quan nhỏ, không hề có uy tín hay vây cánh, dù có giết vua cũng không thể lên ngôi được. Thuyết khác dựa trên câu sấm “Đỗ Thích thí Đinh Đinh, Lê gia xuất thánh minh…”, xuất hiện vào năm Giáp Tuất (974) và sự kiện sau khi lên ngôi, Lê Hoàn đã sai cấm cố những người trong hoàng tộc họ Đinh, coi đây có thể là biểu hiện cho thấy mưu đồ thoán đoạt của Lê Hoàn. Lại có giả thuyết còn nói, thực ra Đỗ Thích giết vua chỉ mang mục đích trả thù cá nhân vì ông ta chính là con của Đỗ Cảnh Thạc, một sứ quân thời loạn đã bị chết khi Đinh Bộ Lĩnh đem quân đánh dẹp… Tuy nhiên, cái chết của vua Đinh Tiên Hoàng và những mưu đồ, toan tính thực sự của kẻ giết vua là gì, liệu có ai là chủ mưu đằng sau hay không đến nay vẫn là một nghi án của lịch sử chưa có lời giải đáp.


    2. Lăng mộ vua Đinh Tiên Hoàng


    Lăng mộ vua Đinh Tiên Hoàng hiện nay nằm ngay trước đền Đinh, trên đỉnh Mã Yên Sơn, cao 265 bậc. Từ điển Bách khoa Việt Nam có đoạn: “Lăng Đinh Tiên Hoàng được xây dựng trên đỉnh núi Mã Yên ở Hoa Lư, Ninh Bình. Lăng được xây dựng năm Minh Mạng thứ 21 (1841) và được trùng tu năm Hàm Nghi thứ nhất (1885). 
    Lăng mộ Đinh Tiên Hoàng được xây dựng theo kiểu “nội công ngoại quốc” thường thấy, tất cả được làm hoàn toàn bằng đá, có bệ thờ trên đặt lư hương đá, bên lăng dựng tấm bia đá. Lăng Đinh Tiên Hoàng đặt trên núi nên gọi là “sơn lăng” (lăng vua ở trên núi). Nơi đặt lăng là một thung lũng đá vôi hơi trũng, rộng và bằng phẳng, hình như yên ngựa nên được gọi là Mã Yên. Ngoài quan niệm phong thủy, người xưa còn có hàm ý rằng lăng đặt ở đó để đề cao tinh thần thượng võ của vua Đinh, tuy đã về nơi chín suối hay ở nơi thiên giới nhưng Đinh Tiên Hoàng lúc nào cũng ở trên yên ngựa cứu nước giúp dân, gợi nhớ đến võ công oanh liệt của Ngài.

    3. Và bí ẩn thực sự chưa có lời giải đáp


    Từ bao đời nay, người dân Hoa Lư (Ninh Bình) vẫn lưu truyền câu chuyện huyền bí có liên quan đến lăng mộ vua Đinh. Tương truyền, sau khi vua Đinh Tiên Hoàng bị sát hại, triều đình đã làm 99 chiếc quan tài vua Đinh đưa vào chôn trong khắp vùng núi Hoa Lư. Khu lăng mộ vua Đinh trên Mã Yên Sơn (thuộc xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, Ninh Bình) hiện nay cũng là nơi an nghỉ của một trong 99 quan tài đó. Đây chưa chắc đã là khu lăng mộ thật mà có thể chỉ là lăng tưởng niệm vị vua này.

    den-tho-dinh-tien-hoang

    Bên cạnh đó, có thuyết cho hay, vì sợ phe cánh, đồ đảng của Đỗ Thích chưa lộ diện, hoặc con cháu các sứ quân trước đây bị đánh bại sẽ báo thù, mà tìm cách cướp xác, đốt phá lăng vua Đinh nên hai đại thần đứng đầu triều đình và cũng là bạn kết nghĩa thuở nhỏ của vua là Đinh Điền và Nguyễn Bặc đã bí mật làm hai cỗ quan tài giả của Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn đặt ở lầu Đại Vân để các triều thần và dân chúng đến điếu phúng tế lễ. Còn quan tài có đặt xác vua và con trai được đặt tại một hang lớn trong hoàng thành, có lính canh nghiêm mật (Hang này đời sau gọi là Hang Quàn, nay thuộc địa phận xã Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình). Tới ngày an táng vua, có 10 cỗ xe ngựa chạm rồng, bên trong đều chở quan tài, từ hoàng cung chạy đi 10 hướng nên không ai biết nơi chôn cất cha con vua Đinh ở đâu, chỉ Đinh Điền và Nguyễn Bặc biết rõ.
    Tuy nhiên, không lâu sau khi vua Đinh mất, hai ông đã dấy binh đánh Lê Hoàn vì sợ họ Lê cướp ngôi, nhưng thua trận đều bị giết cả. Còn các toán quân đi mai táng, không thấy ai trở về; người ta kể rằng tất cả họ vì lòng tận trung đã cùng nhau tuẫn tiễn để bảo toàn bí mật thiêng liêng ấy. Chính vì vậy, đâu mới là nơi an nghỉ vĩnh hằng của vị Hoàng đế vĩ đại trong điệp trùng non nước Hoa Lư đến nay vẫn là một bí ẩn chưa có lời giải đáp.